Goedemiddag raad, college, ambtenaren en kijkers en luisteraars hier en thuis,
Vandaag het slot van het politieke jaar maar dan anders dan anders. Geen kadernota maar een kaderbrief zonder nieuwe zaken. We zitten midden in de grote verbouwing van 8KTD naar Tdiel 2.0.
Voor onze medewerkers zijn het spannende tijden. Zij moeten solliciteren op hun eigen of een andere functie en aangeven in welke gemeente ze willen werken. PvdAGroenLinks wenst ze daar veel succes bij toe.
De verwachting is dat na de plaatsingsoperatie nog een flink aantal vacatures te vervullen zijn. Laten we hopen dat, ondanks de krapte op de arbeidsmarkt, het toch gaat lukken. Want wees nou eerlijk, wie zou er nou niet willen werken in de prettig eigenwijze gemeente Tytsjerksteradiel.
In 2025 gaat het nieuwe team aan de slag om naast de reguliere taken, wat ons betreft nog in deze raadsperiode een aantal ambities van raad en coalitie op te pakken. Ik kom daar zo nog op terug.
Wat de financiën betreft, het dramatische financiële beeld van een half jaar geleden ziet er nu een stuk beter uit. Een aantal zaken moeten nog op geld gezet worden.
Maar als de september circulaire de positieve verwachting bevestigd, wil PvdAGroenLinks in september ter voorbereiding van de begroting 2025 nog wat ambities inbrengen.
We zijn over de helft van deze raadsperiode. Wij hebben voor ons zelf de balans op gemaakt en gekeken wat we deze raadsperiode nog willen oppakken. Laat ik er een paar noemen.
Wonen
We liggen goed op schema als het om de woondeal met Hugo de Jonge gaat en dan vooral qua aantallen. PvdA GroenLinks vindt al langer dat we gezien de bevolkingssamenstelling (ook in onze gemeente woont 1/3 alleen in de woning) meer moeten bouwen voor kleine huishoudens. Wij zijn blij dat het college een start gaat maken met een nieuw Volkshuisvestingsplan met wat ons betreft minder markt en meer gericht op de woonbehoefte van de toekomst.
Maar de grote kink in de kabel is de stroom. Het netverzwaringsprogramma van Liander is zwaar vertraagd en houdt het risico in dat nieuwe woningen en bedrijven niet kunnen worden aangesloten. We hopen dat het College op korte termijn zicht kan krijgen op de concrete gevolgen in onze gemeente en ons daarover kan informeren.
Sociaal Domein
We zien in de jaarrekening een groot aantal posten van totaal bijna 34 miljoen. 2,5 miljoen lager dan begroot. Bij sommige posten grote verschillen tussen begroot en werkelijk.
PvdAGroenlinks wil graag een analyse. Is dat structureel of incidenteel is en wat is de oorzaak? We hopen dat het College dat kan meenemen bij haar reactie op het rapport van de rekenkamer.
Kan het helpen om specifieker armoedebeleid te ontwikkelen, processen en formulieren te versimpelen, en (naast alles wat we al doen) nog meer aandacht aan het bekendmaken van beschikbare middelen voor de doelgroepen. Om maar een paar aanbeveling van de Rekenkamer aan te halen.
Want het gaat ook in onze gemeente veel mensen goed, maar er is hier nog een te grote groep die het niet zelf redt. Die de hulp van voedselbank, kerken, voedselkaarten van het Rode Kruis nodig heeft en voor wie als iets in het huishouden kapotgaat de Kringloop een uitkomst is. Juist voor deze groep inwoners hoort de gemeente een schild te zijn.
Overigens, als je het hele beleidsveld van het Sociaal Domein overziet met alle meer of minder specifieke regelingen, dan vindt PvdAGroenLinks het hoog tijd worden voor het Basisinkomen. Iedereen een bestaansminimum en voor wie dat niet nodig heeft correctie via de belastingen.
Maatschappelijk vastgoed
In 2021 stelden we als raad de visie op maatschappelijk vastgoed vast. Er zijn mooie ontwikkelingen op gang gekomen in Tytsjerk en Jistrum, waar prachtige voorzieningen in aanbouw zijn. Goed om duurzame, toekomstbestendige en multifunctionele voor-zieningen te ontwikkelen. Benieuwd naar plannen voor Garyp en de Trynwâlden.
Bij het eigen vastgoed van de gemeente wacht mijn fractie nog op een concrete uitwerking. Wat moeten we echt zelf houden en wat kan verkocht worden. Graag op korte termijn duidelijkheid.
Onderwijs
Als iets voor PvdAGroenLinks heel belangrijk is, is goed onderwijs in goede scholen voor onze toekomstige generaties. Voor de Jesses, Duco’s, Nynke Hinkes, Kevins, Julias en Jurres van de toekomst.
Scholen die midden in de samenleving staan en waar naast onderwijs, ruimte is voor ontmoeten in alle vormen.
In de Trynwâlden is recent een denkrichting gepresenteerd voor de 7 scholen in het gebied. Betrek nu de Mienskip goed bij de keuzes want het gaat om hun kinderen en hun scholen. Onze stip op de horizon is dat in elk geval voor het eind van deze raadsperiode een keuze is gemaakt over aantallen, soort en locaties.
Participatie
Hoe herstel je het vertrouwen tussen inwoners en bestuur/politiek? We hebben afgesproken daarvoor beleid te gaan ontwikkelen.
Dat klinkt gewichtig, maar het mooie is dat we dat eigenlijk al doen. Ik denk dan natuurlijk aan het meest recente voorbeeld van de Warren. Er is nu een plan en we hopen dat we snel de uitwerking kunnen toetsen aan de kaders die we als raad meegegeven hebben.
En kijk ook eens naar Hurdegaryp. Het dorp ontwikkelde, met groot enthousiasme, een plan voor het Sud3. Ik zie nog de boomvolle grote zaal van het Maskelyn bij de presentatie. Chapeau, Hurdegaryp!
Maar ook op andere plaatsen (Tytsjerk) worden mooie plannen ontwikkeld. Volop geparticipeerd dus !
Laten we na de zomer gauw verder gaan met de ontwikkeling van verschillende participatie mogelijkheden.
Zo kunnen onze inwoners meer betrokken raken en zich gehoord voelen bij ontwikkelingen in hun eigen omgeving. Experimenteren mag daarbij, maar laten we vooral kijken naar voorbeelden die elders goed blijken te werken.
Wat PvdAGroenLinks betreft is ook dit aan het eind van deze raadsperiode klaar.
Om voor jongeren de afstand tussen hen en de politiek te verkleinen, is het jongerenproject Tienskip een mooi voorbeeld. We komen daar bij de begrotingsbehandeling met een voorstel op terug.
Inclusie
Voor ons, als groene sociaaldemocraten, is belangrijk dat iedereen meedoet en meetelt. Er zijn nog veel fysieke en mentale drempels te nemen. Juist in een polariserende samenleving moeten we daar extra ons best voor doen.
Afgelopen dinsdag zagen we bij het Beste Idee van TD veel goede ideeën en plannen. Een mooie start voor de opstelling van de Inclusieve Agenda! We kunnen als PvdAGroenLinks niet wachten om hierover met elkaar in gesprek/debat te gaan. Wat ons betreft ook dit klaar in maart 2026.
Ik kom tot een afronding
Laten we met elkaar de komende 2 jaar mooie besluiten nemen over vernieuwende woningbouwprojecten, mooie door de mienskip gedragen multifunctionele scholen en dat inwoners echt betrokken worden. En dat in een gemeente waar iedereen telt, we blijvend aandacht hebben voor wie het niet zelf redt maar ook onze biodiversiteit verbeteren. Hoe bloeiend wil je het hebben?
Tot slot wenst PvdAGroenLinks iedereen een mooie zomer toe!
10 juli 2024
Peter van de Hoef